Động lực ấy luôn có sẵn trong bạn, chỉ đợi thời cơ để xuất hiện. Hãy để ý những từ bạn thường dùng, rồi thay thế bằng những từ có khả năng tạo sức mạnh cho bạn, nâng cao hay hạ thấp cường độ cảm xúc của bạn tùy theo thế nào là thích hợp. Ngay bây giờ bạn có thể có một quyết định: trở lại nhà trường, đi học hát hay khiêu vũ, điều hành tài chánh của bạn, học lái xe hơi, tập luyện thể hình, học nói tiếng Pháp, đọc chuyện cho con cái bạn, đi bách bộ trong công viên.
Khi tôi viết danh sách đó cho mình, tôi nhận ra việc chơi nhạc là một trong những cách mạnh nhất giúp tôi thay đổi trạng thái của mình. Khi những học viên (thành viên của băng tội phạm) được hỏi tại sao chúng có thể giết một người, chúng đọc ra vanh vách một tràng 37 lý do, trong đó có những lý do sau đây làm tôi giật mình: Nếu có ai nhìn tôi ra vẻ giỡn chơi, nếu có ai hỏi tôi ở đâu, xin tôi một đồng, nếu có ai đi đứng buồn cười, nếu có ai đụng vào miếng bánh tôi đang cầm, nếu có ai cắt tóc tôi xấu. Có rất nhiều người cũng thông minh như ông, nhưng ông biết sử dụng niềm tin để khai thông nguồn năng lực của mình và chỉ trong ít tuần lễ, ông cùng một đối tác đã viết ra một ngôn ngữ để biến máy tính cá nhân thành hiện thực.
Bây giờ bạn hiểu rõ rằng việc thay đổi cách cảm nhận của chính bạn là động lực ẩn đàng sau hầu hết các thái độ cư xử của bạn. Bạn thấy đấy, cái dệt nên cuộc đời chúng ta hôm nay và ngày mai không phải là hoàn cảnh, mà là ý nghĩa mà chúng ta gán cho các hoàn cảnh mình sống. Có thể gồm nhiều mức độ từ hơi bực tức tới giận dữ, thù hằn, hay phẫn nộ.
Khi ông đã xong tiến trình nêu những câu hỏi này, những phạm nhân trẻ đã thay đổi hẳn những nguyên tắc cơ bản của họ. Tất cả những lý do nêu trên đều chính đáng. Bạn có thể nói, "Thực là quá sức phung phí!" nhưng nó cũng là một kinh nghiệm phong phú nếu chúng ta nhìn nó trên phương diện phát triển kinh doanh hay kinh tế.
Ngay bây giờ, bạn hãy ngồi xuống và viết ra một danh sách những điều bạn vẫn quen làm để thay đổi trạng thái cảm giác của bạn. Nếu bạn thành thật với chính mình, bạn có nghĩ là có những niềm tin trước kia bạn dùng để tự biện hộ suốt nhiều năm qua, nhưng nay bạn phải bối rối khi nhìn nhận nó? Điều gì xảy ra vậy? Có gì đó làm bạn nghi ngờ: Có thể là một kinh nghiệm mới, có thể là một khuôn mẫu đối lập với niềm tin cũ của bạn. Chỉ có bạn có thể làm một quyết tâm để thực hiện cho đến cùng.
Jairek thận trọng tiến lại gần ông già. Ta hãy suy nghĩ thế này: nhờ kinh nghiệm, tất cả chúng ta học được một số lề lối suy nghĩ và cư xử để tránh đau khổ và có niềm vui. Bạn phải tìm ra đòn bẩy nơi mình.
Có những câu hỏi chúng ta sẽ không cần xét đến. Bí quyết quan trọng nhất tiếp theo là Fran đã tìm ra những phương pháp mới để đạt những niềm vui còn hiệu quả hơn là thuốc lá. Bạn có thể làm một quyết định ngay lúc này để thay đổi lập tức cuộc đời mình, quyết định thay đổi một thói quen hay quyết định tập một năng khiếu, cách ứng xử với tha nhân, hay gọi điện thoại cho một người mà bạn đã nhiều năm không nói chuyện.
Thế nên, nếu muốn điều khiển đời mình, chúng ta phải ý thức kiểm soát các niềm tin của mình. Trong cuốn Làm Thế Nào Để Luôn Luôn Yêu, tiến sĩ Barbara DeAngelis nêu ra 4 giai đoạn tai hại có thể giết chết một mối quan hệ. Để tránh gây to chuyện, hãy dùng các ngôn từ thích hợp.
Hãy tự hỏi mình, "Có mất mát thực sự nào không? Hay là mình đang đánh giá tình huống này quá sớm, hay quá vội vã". Bạn nghĩ gì về qui luật sống của Mười Giới Răn? Hay lời thề của Hướng Đạo Sinh? Hay Tôn Chỉ của Hội Những Người Lạc Quan? Trong cuộc đời, có những lúc mà sự việc không nằm trong khả năng kiểm soát của bạn, những lúc đó khả năng của bạn biết linh động trong nguyên tắc, trong ý nghĩa bạn gán cho sự vật và trong hành động của bạn, sẽ định đoạt việc thành công hay thất bại của bạn, ấy là chưa kể niềm vui và thoải mái bạn sẽ được hưởng.
Bạn cũng không thể cứ để mặc nó chi phối đời sống bạn. Một người bạn của tôi không có con cái, nên thường gọi những đứa trẻ là "quỉ con". Einstein có lần nói, "Khi một chàng thanh niên ngồi cạnh một cô gái đẹp một giờ đồng hồ, anh ta tưởng chừng như là một phút.